Pyłek kwiatowy jest produktem roślinnym, zebranym i częściowo przetworzonym przez pszczoły. Jest mieszaniną pochodzącą z różnych roślin, stąd jego różnokierunkowe działanie. Jako przetworzony przez pszczoły i składowany w plastrach, nazywany jest pierzgą, zwaną również pszczelim chlebem i oprócz samego miodu, stanowi podstawowy pokarm białkowy rodziny pszczelej.
Pszczoły zbierają z kwiatów pyłek, mieszają z odrobiną miodu, nektaru lub śliny i w postaci uformowanych kulek, obnóży przenoszą do ula w specjalnych koszyczkach na tylnych nogach. Pyłek w formie obnóży nazywamy pyłkiem pszczelim.
Znoszony do ula pyłek przeznaczony jest na bieżące potrzeby pokarmowe, oraz tworzone są zapasy na okres braku pyłku w przyrodzie. Świeży pyłek składany jest do komórek, ubijany, pokrywany miodem. Następuje proces fermentacji.
Pyłek pszczeli może być w części przechwytywany przez pszczelarza przy użyciu poławiaczy pyłku. Następnie jest suszony, zamrażany lub w inny sposób konserwowany. Jest cennym produktem odżywczym i leczniczym.
Właściwości odżywcze i terapeutyczne pyłku wynikają z bardzo bogatego składu chemicznego, zidentyfikowano w nim ponad 250 różnych związków chemicznych.
Pyłek kwiatowy stanowi męską komórkę rozrodczą kwiatów, przenoszącą gen męski do żeńskiego, niezbędny w rozmnażaniu wszystkich roślin wyższych. Poszczególne rośliny wytwarzają różnego rodzaju pyłek o odmiennej budowie i właściwościach. Pyłek zawiera pełny zestaw aminokwasów, węglowodany ok. 70%, sterole, liczne witaminy, NNKT, makro- i mikroelementy oraz kwasy organiczne 14%.
NNKT - Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe to grupa kwasów tłuszczowych, które nie mogą być syntetyzowane w organizmie i muszą być dostarczane w pożywieniu, w przeciwieństwie do kwasów endogennych. Żywienie pokarmami ubogimi w niezbędne kwasy tłuszczowe może doprowadzić do zaburzeń chorobowych. Z owych niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych organizm ludzki może zsyntezować inne potrzebne mu kwasy tłuszczowe.
Najwięcej pyłek zawiera białka, potem cukrów i skrobi, nie brakuje też takich składników jak błonnik, tłuszcze, sole mineralne. Ze względu na obecność w pyłku wszystkich witamin jest on nazywany bombą witaminową. Białko pyłku zawiera 32 aminokwasy, w tym wszystkie egzogenne. Z frakcji tłuszczowej wyizolowano od 9 do 31 kwasów tłuszczowych w zależności od gatunku rośliny. W pyłku stwierdzono również obecność takich substancji biologicznie czynnych, jak: enzymy, hormony, olejki eteryczne.
Bogaty skład pyłku powoduje, iż jest on niezastąpioną, naturalną odżywką regenerująco-wzmacniającą. Kuracja pyłkowa wzmaga kondycję, podnosi sprawność umysłową, a także wpływa korzystnie na odporność organizmu. Znane jest działanie lecznicze pyłku w przypadkach problemów z gruczołem krokowym, pęcherzykiem nasiennym oraz cewką moczową. Zaleca się ten produkt pszczeli dla ludzi po zawale serca, ludzi z miażdżycą, z zaburzeniami trawienia i przemiany materii, w klimakterium. Pyłek łagodzi również dolegliwości starcze, daje dobre efekty przy niedoborach wagowych, wypadaniu włosów, łamliwości paznokci oraz może służyć jako antidotum przy zatruciu niektórymi lekami syntetycznymi. Może być stosowany w leczeniu chorób alergicznych. Dziewczynom polecane są maseczki pyłkowe lub pyłkowo-miodowe.
UWAGA! - Przeciwwskazaniem do stosowania obnóży jest uczulenie na ten produkt. Osoby uczulone na pyłki, np.: chorujące na katar sienny mogą śmiało stosować kurację pyłkową, ponieważ przypadłość ta nie jest równoznaczna z uczuleniem na obnóża pyłkowe, co zdarza się rzadko. Nie zaleca się kuracji pyłkowej kobietom w pierwszym trymestrze ciąży.
Pierzga: Słowo pierzga dla wielu jest nieznane a więc i wartości tego produktu wymagają upowszechnienia. Pszczoły zbierają pyłki kwiatowe, przynoszą do ula, składają do komórek, ubijają, wzbogacają wydzieliną gruczołów, dodają miód. W tak zgromadzonym pyłku przebiegają procesy fizyko-chemiczne. Tworzy się potocznie mówiąc kiszonka. Jest to pierzga. Stanowi ona pokarm dla pszczół w okresie wydzielania przez pszczoły mleczka, którym karmią młode larwy pszczół, oraz w czasie przygotowania się do zimowania. W pierzdze pyłki kwiatowe uwolniły swoją zawartość. Co to znaczy? Pyłki kwiatowe posiadają bardo twardą i trwałą skorupę, która chroni ich zawartość nawet przez miliony lat. Pszczoły robią to w prosty sposób, zwilżają pyłek, następuje pęcznienie, pęka skorupa i uwalnia się cała zawartość wnętrza, źródło życia, bogactwo mikroelementów.
Skład chemiczny pierzgi jest podobny do pyłku kwiatowego, jednak aktywność i skuteczność pierzgi jest kilkakrotnie większa, dzięki przeróbce przez pszczoły i procesom w czasie zakiszania.
Ze względu na owe podobieństwo, poniższy artykuł w dalszej części opisuje sam pyłek.
Badania przeprowadzone nad pyłkiem pszczelim, szczególnie z ostatnich lat potwierdzają korzystny wpływ pyłku na zdrowie człowieka. Badania potwierdziły następujące właściwości pyłku:
Odżywcze: Pyłek stanowi bardzo cenną odżywkę uzupełniającą dzienne racje żywnościowe w aminokwasy, biopierwiastki, witaminy.
Odtruwające: Czyli detoksykacyjne. Pyłek eliminuje lub zmniejsza szkodliwe oddziaływanie szeregu czynników chemicznych na organizm człowieka.
Antydepresyjne: Również uspokajające. Pyłek pszczeli poprawia psychiczne samopoczucie człowieka.
Antyalergiczne: Pyłek pszczeli wspólnie z miodem może służyć do leczenia chorób alergicznych.
Przeciwmiażdżycowe: Pyłek pszczeli ma wyraźne działanie przeciwmiażdżycowe.
Antybiotyczne: Wyciągi z pyłku kwiatowego mają silne działanie przeciwdrobnoustrojowe, działają na bakterie, na grzyby.
Regulujące trawienie: Pyłek jest stosowany przy rozstroju żołądka.
Lecznicze schorzeń prostaty: Wyciągi z pyłku wykazują lecznicze działanie w schorzeniach gruczołu krokowego.
Wspomagające leczenie cukrzycy: Wyciągi z pyłku kwiatowego zwiększają wydzielanie insuliny.
Poprawiające wzrok: Wywiera zdecydowanie korzystny wpływ na oczy.
Przeciwzapalne: Ze względu na zawartość składników biologicznie czynnych, ma wpływ na stany zapalne w organizmie.
Kosmetyczne: Ze względu na wysoką koncentrację wysoko wartościowego białka, tłuszczów, olejków eterycznych i witamin, znalazł zastosowanie w kosmetyce.
Choroby górnych dróg oddechowych - przyjmowanie profilaktyczne pyłku zapobiega występowaniu chorób przeziębieniowych oraz grypy. dotyczy to szczególnie ludzi starszych. W przypadku zachorowania skraca czas leczenia i łagodzi przebieg infekcji.
Miażdżyca - pyłek ma działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Stosowany jest zarówno w chorobie niedokrwiennej serca, jak i w nadciśnieniu, w okresie rekonwalescencji po zawale mięśnia sercowego oraz w zaburzeniach krążenia mózgowego głównie u starszych osób, a także w zaburzeniach krążenia obwodowego szczególnie kończyn dolnych.
Choroby przewodu pokarmowego - uporczywe zaparcia, przewlekłe biegunki, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Pyłek działa korzystnie i wybiórczo na florę bakteryjną przewodu pokarmowego poprzez zachowanie prawidłowego rozwoju bakterii saprofitycznych przy równoczesnym eliminowaniu bakterii chorobotwórczych. Pyłek zmaga czynność wydzielniczą żołądka poprzez normalizację perystaltyki jelit. W przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, korzystnie jest łączyć pyłek z propolisem.
Choroby wątroby - pyłek normalizuje zaburzoną w schorzeniach wątroby przemianę białek i odnawia jej uszkodzoną mikrostrukturę. Działa osłaniająco na komórki wątroby, zarówno w procesach zapalnych, toksycznych, pourazowych, jak i w przypadkach uszkodzeń polekowych. Wskazany jest w zapaleniach wątroby zarówno na tle bakteryjnym, jak i wirusowym.
Niedokrwistość - przyjmowanie pyłku powoduje wzrost czerwonych ciałek krwi, u dzieci 25 - 30% a u dorosłych do 20%
Choroby alergiczne - pyłek należy stosować z wielką ostrożnością u osób wykazujących zwiększoną wrażliwość, szczególnie w przypadku pyłkowicy i astmie oskrzelowej. Korzystne jest tu stosowanie pyłku razem z miodem w stosunku 1 : 10. Zarówno pyłek jak i miód powinny pochodzić z roślin najbliższych miejsca stałego pobytu chorego. Kuracja miodowo-pyłkowa winna w celu zapobiegawczym wyprzedzać o 30 dni okresy nasilenia się ataków alergicznych.
UWAGA! - Powyższa kuracja powinna być stosowana wyłącznie po zaczerpnięciu porady lekarza.
Choroby narządu wzroku - zapalenie siatkówki, rogówki oraz spojówek - dzięki obecności w pyłku witaminy A i ryboflawiny po jego podaniu dochodzi do wyraźnej poprawy wzroku i do cofania się zmian chorobowych.
Choroby psychiczne - zaburzenia starcze, stany wyczerpania psycho-fizycznego oraz nerwice - przyjmowanie pyłku polepsza zdolności i koncentrację, obniża stany napięcia nerwowego i pobudzenia psychoruchowego, prowadzi do poprawy samopoczucia oraz działa uspokajająco.
Stany zapalne i przerostowe gruczołu krokowego - przyjmowanie pyłku powoduje cofanie się zmian zapalnych i przerostowych w gruczole krokowym i likwiduje zaleganie moczu. Mężczyznom powyżej 40 lat należy zapobiegawczo podawać pyłek w dawce 15 gram dziennie w celu zapobieżenia zmianom w gruczole krokowym.
UWAGA! - Przed zastosowaniem określonego przepisu, wskazane jest zaczerpnięcie konsultacji z lekarzem, niektóre osoby mogą być uczulone na pyłek kwiatowy.
Stosuje się wiele sposobów na sporządzanie odżywek oraz leków z udziałem pyłku pszczelego.
Napój pyłkowy. Do ½ szklanki letniej wody, mleka wsypać łyżkę pyłku i pozostawić na kilka godzin. Następnie lekko podgrzać, dosłodzić miodem do smaku. Spożywać na czczo rano i wieczorem. Zalecana długość kuracji 1-2 miesiące
Pyłek sproszkowany. Sproszkować pyłek w młynku do kawy. Zażywać z dodatkiem napojów.
Krem pyłkowy. Wymieszać 20% pyłku z 80% miodu. Zamiast miodu może być użyty serek, dżem.
Pasta pyłkowa. Wymieszać 500 gram pyłku z 500 gramami miodu, przekręcić kilka razy przez maszynkę do mięsa.
Pyłek przy alergii. Do 100 gram pyłku dodać 900 gram miodu, wymieszać. Trzytygodniową kurację rozpocząć na 3-4 tygodnie przed przewidywanym atakiem kataru siennego, astmy. Zacząć od małych dawek pyłku, codziennie zwiększanych do 11 dnia, następnie dawki stopniowo zmniejszamy.
Deser pyłkowy. Do ¾l śmietanki lub mleka dodać łyżkę pyłku kwiatowego. Odczekać kilka godzin, dodać 2 łyżki miodu, 2 łyżki rozdrobnionych orzechów, wiórków kokosowych lub migdałów, następnie zmiksować.
Maseczka 1. Wymieszać 1 łyżeczkę sproszkowanego pyłku z 1 żółtkiem. Można dodać łyżeczkę miodu. Nanieść na twarz, pozostawić na ½ godz. Wygładza i odżywia skórę.
Maseczka 2. Wymieszać dwie łyżeczki sproszkowanego pyłku w małej ilości wody dla uzyskania papki. Nałożyć na twarz na 30 minut.
Maseczka 3. Wymieszać 2 łyżki pyłku, 2 łyżki miodu, 1 żółtko, 1 łyżkę twarogu. Nałożyć na twarz na 30 minut. Wzmacnia, upiększa skórę.